top of page
Ara

Gençlerin Yeni Gözdesi İnternet Dizileri

Türkiye’de yeni medya ile birlikte televizyon içerikleri ve özellikle dizilerin, Twitter ve Facebook gibi sosyal ağlarda, seven veya sevmeyenler tarafından tartışılması, bu zamana kadar pasif konumda bulunan izleyicilerin artık aktif hale geçmesini de sağlamıştır.



  • Prof. Dr. Mehmet Sezai TÜRK


Yeni medya çağımızın büyülü teknolojisi. Her geçen gün gündelik yaşamımızda daha fazla yer kaplıyor ve bizim bu teknolojiye olan bağımlılığımız artmakta. Son on yıldır bu mecranın ürünü internet hizmetlerinden mobil olarak da yararlanmaya başladık ve internet bizi daha fazla kuşatmaya başladı. Türkiye’deki genişbant internet kullanım oranının artması ve akıllı telefonlar ile birlikte, televizyon izleme alışkanlıklarımız ve televizyon içeriğini tüketim tarzımızda da radikal bir farklılaşma gözlemlenmekte. Yeni mecra televizyondan rol çaldı ve kendisine uygun anlatı içerikleri üretmeye başladı. Kullanıcılara sunduğu hızlı ve kolay ulaşım imkânıyla, kaliteli senaryo ve popüler oyuncularıyla internet dizileri; artık kemik bir izleyici kitlesiyle televizyonun tahtını sarsacak gibi görünmekte. 


Ülkemizde yeni medya üzerinden dizi izleyenlerin sayısı her geçen gün artığı basına yansıyan haberlerden ortaya çıkmakta. Bu yeni mecrada dizilerinin çoğalması ve ilgiyle takip edilmesi, sektörü her geçen gün daha da cazip hale getirmektedir. Yeni medya, sadece televizyon dizilerini yayınlamakla yetinmedi, farklı bir girişimde bulunarak "internet dizi sektörü"nü de başlattı. Ülkemizde internet kullanıcısı sayısının 48 milyona ulaştığı ve finansal açıdan büyük bir Pazar haline dönüştüğü düşünüldüğünde, film ve dizi yapımcılarının bu durumu görmezlikten gelemezlerdi, gelmediler de. Artık diziler yeni mecra ortamı için özel olarak hazırlanmakta.


Türkiye’de; Tivibu, Digiturk, Youtube, Netflix Türkiye, Puhutv ile BluTV gibi platformlarda; dünyada ise, Hulu, Netflix, Tivo gibi şirketler sayesinde artık televizyon içeriği yayınlandığı saatler dışında tüketilebilmektedir. Tüketici odaklı bu medya devriminde, televizyon içerikleri ve televizyonların çalışma mantığı da geri dönüşü olmayacak bir şekilde değişmektedir.


Türkiye’de İnternet Dizi Sektörünün Gelişim Evreleri

Türkiye’de internet dizi sektörünün gelişmesinin altında, 2005-2008 yılları arasında büyük bir güce ulaşan dizi sektöründe 2009 yılından itibaren yaşanan ekonomik sıkıntılar, TV dizi sektörünün küçülmesi ve gerilemesi yatmaktadır. O dönem, 150 bin çalışandan 50 bininin işini kaybetmesi ve dizi bütçelerinin daha da düşmesine yol açınca farklı bir sektörün oluşması kaçınılmaz olmuştu.


İntenet dizileri denince akla önce, 'Patlak Sokaklar', 'Men e Men' ve 'Cadde' dizileri geliyordu. Online kullanıcıların ilgiyle izlediği bütün bu dizileri bünyesinde toplayan ise Mynet bünyesinde kurulan "sebastiyan.com" isimli internet dizisi sitesiydi. Sitede web için özel hazırlanan içerikler ve 17 diziden oluşan bir platform yer alıyordu. O dönemde bile, bölüm başına izleyici oranı yüzbinleri bulmaktaydı ve toplamda sekiz milyon internet kullanıcısı tarafından izlenebiliyordu.


Günümüzde ise, popüler oyuncu kadrosu ile; Masum, Görünen adam ve Fi gibi diziler milyonlarca kişi tarafından izlenmektedir. Fi dizisi ‘Puhutv’de, Masum BluTV’de Görünen Adam ise Youtube kanalında yer almakta. Puhutv platformunda yayınlanan ‘Fİ’dizisi, ürün yerleştirme yöntemiyle, ‘Masum’ dizisinin, yayınlandığı platform olan BluTV’ye aylık üyelikten, “Görünen Adam” ise, hem yapımına sponsor olan bankadan hem de Youtube izlenme oranlarından gelir sağladığını medyadaki haberlerden öğreniyoruz.


Yeni mecra dizi izleyicisinin buluşma noktası

20- 25 yıllık bir geçmişe dayanan yerli yapım diziler, bu süre içinde prime- time'ın vazgeçilmez eğlence araçlarından biri haline geldi. Bunun yanısıra, dünyada medya teknolojilerinin gelişmesi ve teknoloji araçlarının çeşitlenmesiyle birlikte medya üretim- tüketim biçimleri dönüştü. Özellikle internet teknolojileri bu üretim-tüketim biçimlerini interneti aktif olarak kullanan televizyon izleyicileri için oldukça değiştirdi. Bütün bu teknolojiler Türkiye'de de hızla kullanılmaya ve yerel zevk ve beklentilere uyarlanarak tüketilmeye başlandı.


Değişen tüketim biçimlerinden en göze çarpanlarından biri, dünyada ve Türkiye'de televizyon izleme zevkinin internet/sosyal medya ortamlarına doğru genişlemesi ve 'izleyici katılımı' kavramının ortaya çıkmasıdır.


Türkiye’de yeni medya ile birlikte televizyon içerikleri ve özellikle dizilerin, Twitter ve Facebook gibi sosyal ağlarda, seven veya sevmeyenler tarafından tartışılması, bu zamana kadar pasif konumda bulunan izleyicilerin artık aktif hale geçmesini de sağlamıştır.

Günümüzde sosyal medyada dizilerden bahsedilme yoğunluğu, yapımcılar ve televizyon kanalları için bir izlenme oranı kriteri olarak gösterilmekte. Yeni bir uygulama olarak sosyal medyada dizilerin bölümlerinin ne kadar konuşulduğuna bakarak izlenme oranları ölçülmektedir. Bu konuda kanallar arasında genel kabul görmüş bir usül olmasa da, bazı web siteleri “sosyal medyada bahsedilme oranları” araştırmaları yapmaktadırlar. Sosyal medyanın televizyon izleme pratiklerine eşlik etmesi ve izlenme oranı kriteri haline gelebilmesi aynı zamanda medya üretim ve tüketim biçimlerinde bir değişime işaret eder.

Gray ve Mittel' (2011), yeni dönem dizileri için; “izleyicileri salt izlemenin ötesinde kendi hafızalarını kullanarak diziye bir yatırım yapmaya zorlar” demektedir. Bu tarz yapımlarla karşı karşıya gelen izleyici için sosyal medya yeni bir imkandır. Yayınlanan bölümün senaryosunu tutarlı bulup bulmamak, beğenip beğenmemenin yanında, geçmiş bölümlerin muhasebesini yaparak gelecek bölümlerde neler olabileceğini tahmin etmek; senaryoda zaman atlatılarak, hikayenin zamanını ileri ve geri sararak boş bırakılan kısımları 'tamamlamaya' çalışmak; dizilerin setinden “sızdırılan” bilgileri kendi aralarında yaymak; bütün bunları yaparken dizinin senaryo sunu etkilediğini hayal etmek ve bundan keyif almak mümkündür.


İçerde, Muhteşem Yüzyıl, Söz, Çukur gibi birçok yayınlanan diziler için Twitter üzerinden aktif olarak izleyiciyle iletişime geçmek üzere, her hafta ekranda bir etiket (hashtag) yayınlanmakta. Bu etiketlerin bir kısmı dizinin kendi ismidir bazen, bölümün temasına uygun bir kelime/tamlama verilir.


Twitter kullanıcıları, yazdıkları twitler de bu etiketi kullanarak hem birbirlerini hem de dizi ekibini / yayıncıyı yazdıkları twitlerden haberdar ederler. Dizi yayınlandıkça ve senaryo karmaşıklaştıkça, izleyici dizinin kendilerine gösterdiği patikadan ilerler: Her hafta ekranda beliren bir Twitter etiketini takip eden izleyiciler hem diziyle, hem de diğer izleyicilerle ortak bir mecrada buluşma imkânına sahip olur.


İzleyiciler senariste hikâyenin nereye yönelmesini istediklerini yahut istemediklerini, bazen doğrudan onunla konuşur gibi yazarlar. Senarist, kurguyu istediği yere çekmekte o kadar da özgür değildir, çünkü sosyal medya kullanıcıları isterse senaristin kendi yorumlarını okuyabileceğini, hatta mutlaka okuduğunu hayal ederler. Senaryodaki ipin ucu bir izleyiciye, bir senariste geçer. Sonuçta hangi izleyicinin attığı ipin ucunu tutacağına, ya da tutup tutmayacağına karar veren senaristtir. Ancak izleyici de bu hikayeden nasıl keyif alıp alamayacağını açıkça yazar ve bu açıdan metinle neredeyse senaristle aynı seviyede ilişkiye geçer. Mittel'in bahsettiği izleyici katılımı tam da budur. Bu katılımı mümkün kılansa anlatının bizzat kendisidir, karmaşık anlatı formudur.

 

İnternet Dizilerinden Örnekler


Patlak Sokaklar



Türkiye’nin ilk viral dizisi olarak kayıtlara geçti. Üç kişiden oluşan BatesMotelPro ekibi ilk olarak, çektikleri 'Sütü seven kamyoncu', 'Bana kitap al' ve 'Esmeralda' gibi videolarla tanınmıştı. Fransızca şarkıları Türkçeye anlamsız kelimelerle bütünleştirerek yorumladılar. Bir içecek firması için çektikleri 5 bölümlük 'Patlak Sokaklar' isimli viral (virüs gibi yayılan!) diziyle internet kullanıcıları tarafından daha çok ilgi gören ekibin, dizi ve videoları paylaşım rekoru kırmıştı. Ekip daha sonra "Patlak Sokaklar-Gerzomat" adıyla absürt komedi türünde ve Türkiye'de ilk kez dublajlı bir film çekmişti. Filmde oyuncu Selin Demiratar, Doğa Rutkay ve Kubilay Tunçer de rol almıştı.


"Men e Men"



2010 yılından beri internette izlenme rekorları kıran Men e Men, Los Angeles Web Series Festival'ine ülkemizden ilk kez başvuran ve 400 proje arasından finale kaldıktan sonra 'En İyi Komedi Web Dizisi' ve 'En İyi Başrol Oyuncusu' dallarında üç ödüle layık görülen bir web dizisi. İki erkek arkadaşın başından geçen hikâyelerin komedi tarzında sunumu.


“Cadde'de Kormanlar



Doğa Can Anafarta'nın 2008 yılında çektiği ve internette bir milyondan fazla izlenen ilk uzun metrajlı filmi 'Cadde'. 2012 yılında dizileştirilmiş. Bağdat Caddesinin güçlü, saygı duyulan ailesi Kormanlar eski düşmanları Efe'nin hapisten çıkmasıyla zayıf duruma düşerler. Yanlarında durup yüzlerine gülen herkes onlara ihanet eder ve karşılarına geçer. Ailesi olmayan üç kardeşin hayatla mücadelesini anlatan dizide, bağlılık ve düşmanlık kavramları irdelenmiş. Hayatın zorladığı gençler, aileleri olmadan dünya ile başa çıkma gücünü birbirlerine olan bağlılıklarından alıyor.


Fİ



Azra Kohen’in çok satan üçlemesi Fi, Çi, Pi’nin ilk kitabından uyarlanan dizi ‘Puhutv’de . 60’ar dakikadan sunulmakta. Ay Yapım imzalı dizinin dizide psikiyatrist ve ekranlarda ünlüleri tedavi eden çok başarılı bir program sunucusu olan Can Manay ile çevresinde yaşanan olaylar anlatılıyor. Dizinin hayranlarına göre yapımın tutmasının nedeni bol entrika, gerilim, cinayet, sürprizler ve iyi oyunculuk. Medya Tava’nın haberinde ‘Fi’nin ilk dokuz bölümünün 50 milyon kez izlendiği belirtiliyor.





BluTV platformunda izleyiciyle buluşan Masum’un şu zamana kadar kaç kişi tarafından izlendiği bilinmiyor ancak aylık 9,90 TL ödeyerek abone olunan platformun iddialara göre 30 bin civarında abonesi bulunmakta. 60 dakikalık 8 bölümden oluşan dizinin ilk sezonunu tamamlandı. Dizinin yönetmeni ise, Seren Yüce


Bilimkurguyla komedinin iç içe geçtiği “Görünen Adam” dizisin de, yalnızca aynaya bakıldığında görünen bir adamın İstanbul’da geçen hikayesi konu ediliyor; Onur Ünlü’nün yazıp kamera arkasına geçtiği yapım, özel bir banka tarafından finanse edilmekte. Diziyi izlemek için Görünen Adam’ın Youtube kanalını takip edebilirsiniz. Kanalın abone sayısı şu an 211 bin. 15’er dakikadan oluşan 9 bölümün toplam izlenme sayısı ise 6 milyon 500 bin.


Kaynakça:


Not: Bu makale ICT MEDIA Dergisi'nin Aralık 2017 sayısında yayınlanmıştır. Makalenin PDF versiyonuna https://www.sezaiturk.com sitesinin"Makaleler"  sayfasından ulaşabilir, linkten indirebilirsiniz.... 

Comments

bottom of page